Polskie prawo zawiera szczególnego rodzaju uregulowanie, które chroni pożyczkobiorców będących konsumentami przed negatywnymi skutkami finansowymi nieuczciwych praktyk instytucji udzielających kredytów oraz pożyczek. Jest to tak zwana sankcja kredytu darmowego. Na czym ona polega oraz jakie są jej skutki prawne?
Kiedy ma zastosowanie sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego ma zastosowanie wyłącznie do tzw. umów o kredyt konsumencki.
Co należy przez to rozumieć?
Przez w/w pojęcie rozumie się umowę o kredyt:
- w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi,
- niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego.
W szczególności obejmuje to takie umowy, jak:
- pożyczki,
- kredytu, w tym kredytu odnawialnego,
- o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli jest on zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów, które są z tym związane,
Trzeba przy tym pamiętać, iż zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Jak działa sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego, jak sama nazwa wskazuje, polega na wprowadzeniu przez ustawodawcę daleko idących obostrzeń wobec kredytodawców, którzy dopuścili się naruszenia przepisów regulujących sposób zawarcia umowy o kredyt konsumencki bądź też nie zawarli w niej postanowień wymaganych przez obowiązujące przepisy prawa. Wynikają on z przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1028 z późn. zm.).
Dotyczy to zwłaszcza takich uchybień, jak:
- nie zawarcie umowy kredytu na piśmie lub w formie elektronicznej,
nieudostępnienie kredytobiorcy egzemplarza umowy o kredycie konsumenckim lub potwierdzenia jej zawarcia, - niepodanie w umowie danych identyfikujących konsumenta,
niewskazanie w niej całkowitej kwoty kredytu oraz terminu i sposobu jego wypłaty,
nieuściślenie stopy oprocentowania kredytu, warunków jej stosowania, jak również okresów, warunków i procedury wprowadzania zmian w tym zakresie, - nieokreślenie zasad i terminów spłaty kredytu,
niezawarcie informacji o wszystkich kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, - brak podania terminu, sposobu i skutków odstąpienia konsumenta od umowy,
nieprzestrzeganie zasad dotyczących prawa do zmiany kredytodawcy,
nieprzestrzeganie zasad dotyczących prawa do złożenia skargi lub reklamacji.
Dzięki sankcji kredytu darmowego, kredytobiorca, w przypadku zaistnienia powyżej wskazanych nieprawidłowości, zobowiązany jest do zwrotu na rzecz kredytodawcy tylko i wyłącznie samej „gołej” kwoty udzielonego kredytu, a więc czystego kapitału bez należnych instytucji finansowej odsetek i innych kosztów, które wiązały się z jego udzieleniem, na przykład prowizji. Co ważne musi on tego dokonać w terminie i w sposób ustalony w zawartej umowie. Nie spoczywa więc na nim powinność dokonania takiej spłaty od razu, w jednej dacie. Oznacza to, że pozyskanie kredytu staje się dla konsumenta de facto darmowe, a kredytodawca nie zachowuje prawa do uzyskania z tego tytułu jakichkolwiek przychodów. Stanowi więc to dla niego wymierną stratę, co w sposób oczywisty skłania do pieczołowitego przestrzegania wymogów formalno – prawnych, jakimi jest obwarowana umowa kredytu konsumenckiego.
W przypadku, gdy umowa nie zawiera odpowiednich postanowień w przedmiocie terminu i sposobu spłaty kredytu, wówczas konsument obowiązany jest dokonać jego zwrotu w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy.
Jeśli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, czas dokonania tej czynności uzależniony jest od kwoty na jaką on opiewał. I tak:
- w przypadku kredytów do wysokości 80 000 zł – termin spłaty wynosi pięć lat,
- w przypadku kredytów w wysokości powyżej 80 000 zł – termin spłaty wynosi dziesięć lat.
Dodać trzeba, iż konsument ponosi jednak koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu.
W jaki sposób skorzystać z instytucji sankcji kredytu darmowego?
Aby w sposób skuteczny skorzystać z instytucji sankcji kredytu darmowego konsument musi spełnić kilka niezbędnych warunków:
- wykazać, że kredytodawca dopuścił się naruszenia jednego lub większej ilości praw przysługujących mu z tytułu ustawy o kredycie konsumenckim,
- złożyć kredytodawcy pisemne oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego,
zwracać kredyt bez odsetek i innych kosztów w terminie i w sposób ustalony w zawartej umowie.
Musisz wiedzieć, że oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego należy dostarczyć do kredytodawcy osobiście lub przesłać za pomocą poczty, najlepiej listem poleconym lub za poświadczeniem odbioru. Dopuszczalne jest też skorzystanie z systemu bankowości elektronicznej.
W jakim terminie można skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego obwarowane jest ścisłym terminem Wynosi on rok, licząc od dnia wykonania umowy. Po upływie tej daty, przedmiotowe uprawnienie wygasa. Oznacza to, że w razie nieskorzystania przez konsumenta ze swojej prerogatywy we wskazanym okresie, nie będzie on mógł jej już zrealizować w późniejszym czasie.
Jakie są skutki prawne zastosowania sankcji kredytu darmowego?
Jeżeli kredytobiorca spełnił wszystkie warunki do skorzystania z sankcji kredytu darmowego i złożył wymagane oświadczenie, to uzyskuje on prawo do zwrotu od kredytobiorcy uiszczonych odsetek i innych kosztów. Może to nastąpić poprzez zwrot ich wartości bądź też potrącenie ich z kwoty kredytu, jaka pozostała jeszcze do spłaty.
Co ważne, kredytodawca ma obowiązek dokonać tego w terminie czternastu dni od daty otrzymania oświadczenia konsumenta. Jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, spocznie na nim powinność poniesienia dodatkowych kosztów, w postaci odsetek za opóźnienie, czy też ewentualnych kosztów egzekucji.
Na koniec warto wspomnieć, że postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać uprawnień konsumenta przewidzianych w ustawie o kredycie konsumenckim, w tym oczywiście także dotyczących możliwości zastosowania sankcji kredytu darmowego. W razie więc zawarcia w umowie kredytowej tego rodzaju rozwiązań, będą one całkowicie nieskuteczne pod względem prawnym, a w ich miejsce zastosowanie znajdą przepisy wspomnianego aktu prawnego.
__________________________________________________________________________________________________
Szukasz kancelarii, która pomoże Ci w sprawie związanej z kredytem? Skontaktuj się z Kancelarią Płatek | Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych i skorzystaj z DARMOWEJ analizy sprawy!
